Nükleer Patlama, Gizemli Semboller Ortaya Çıkıyor! Felaket ve Kıyamet Filmlerinde Sıkıcı Klişeler
Gerilim ve aksiyon filmlerini sıralamaya çalıştığımızda aklımıza ilk gelen felaket/kıyamet temalı yapımlar oluyor. Kıyamet filmlerini izlerken artık bir sonraki sahneyi tahmin etmekte dahi zorlanmıyoruz. Dünyanın başka güçler tarafından sürekli işgaline tanık oluyoruz. Her filmin sonunda dünyanın büyük bir bölümü yok oluyor ve insanlar harap bir şehirle baş başa kalıyor. Gelin can sıkıcı klişelere bir göz atalım…
Hızla yayılan bir salgında tüm insanlığın ölümü.
Filmde herkes güne normal bir şekilde başlar ve gerçeklerle hayatın karmaşasına doğru ilerler. Anne ve baba işe gidiyor, çocuklar okula gidiyor. Hayat rutin bir şekilde devam ederken beklenmedik bir olay gelişir. Birileri bazı amaçlar için laboratuvarda bir virüs üretir ve nedense virüs bir anda tüm dünyaya yayılır. Başka bir senaryoda ise insandan insana bulaşabilen salgınlar baş göstermeye başlar. Ülkenin ileri gelenleri harekete geçip soruna bir çözüm bulamadan milyonlarca insan şimdiden ölüyor. Bu olaydan sonra şehir bir anda sessizliğe bürünür.
Afet sonrası yaşanmaz hale gelen şehirler.
Şehrin kıyamet öncesi ve sonrası halinin her sinemada aynı şekilde sunulduğunu görüyoruz. Sinemanın başında cıvıl cıvıl ve hayat dolu görünen şehir, sonunda yetimler yuvasına dönüşüyor. Yıkılan evler, hurdaya dönen araçlar, camları kırılan dükkanlar, düşen plakalar ve trafik ışıkları en bilinen klişelerdendir. O şehri temsil eden sembollerin yok edileceğini hep biliyoruz. ABD yapımı bir sinema ise Özgürlük Anıtı mutlaka bir yerlerden çıkacaktır.
Filmdeki sembollerle izleyiciye felaketin yaklaştığını hissettirmek.
İpuçlarını yakalayarak felaketin geleceğini anlıyoruz. Sinema salonlarına yerleştirilen küçük detaylar gelecekte neler olabileceğine dair ipuçları veriyor. Doğa olaylarının anlatıldığı filmlerde, sahnedeki suyun titreşiminden birkaç saniye sonra deprem olacağını biliyoruz. Çünkü insanoğlunun sarsıntı anında ilk baktığı şey bir bardak sudur! Dikkatli olun, semboller size her şeyi anlatır!
Her şey biter ve yeni bir hayat başlar.
Felaketten sonra hayatta kalan kahramanlar sığınak arar. Korunaklı alanlar olarak görülen göl kenarları, vadiler, mağaralar, gemiler ve yeraltında yaşamak için tasarlanmış sığınaklar, insanların saklanabileceği bilinmeyen yerler olarak lanse ediliyor. Hayatta kalanlar bu yerlerde yeniden bir hayat kurmaya çalışırlar.
Bazı şifreler sayesinde çeşitli gizemler çözülür.
Kıyamet filmlerini izlememizin bir diğer amacı da geleceği duyma isteğimizdir. Gerilimin yüksek olduğu ‘Son Durak’ film serisinde bunu görebiliriz. Peki, biri size nasıl öleceğinizi söylese, buna inanır mıydınız? Öte yandan beyaz perdede en çok izlenen sinemalardan biri olan ‘Şarkı Söyler’ sinemasında ise adamın kendi alanındaki ekin çemberini görmesi ile sinemadaki gelişmeler başlar. Gördüğünüz gibi afet filmlerinin en temel özelliklerinden biri de bu gizemli telaffuzlar, işaretler!
İkonik şehir sembollerinin gösterimi.
Dünyaca ünlü mimari eserler afetlerden mutlaka etkilenir. En görkemli köprüler yıkılır, en ünlü heykeller yerle bir edilir, şehirlerin en ünlü caddeleri yerle bir edilir. Dramatik bir müzik eşliğinde harabeye dönen bu eserler adeta seyircinin gözü önüne getirilir. Eğer izlediğimiz bir ABD yapımı ise, sinemada şehrin nadide noktalarının yer alacağını biliyoruz. Kurguda bu özel yapıların yıkılacağı bilindiği için sinema gerçekliğini tamamen yitiriyor.
Başrol oyuncularını kurtarıcı olarak ilan etmek.
İnsanlığın sonunun yıkıldığını gösterseler de onu kurtaran yine insandır. Genelde başrol oyuncuları bu kutlu görevi üstlenirler. Örneğin Roll-Caption’da başrol oyuncusunun adını gördüğümüzde onun ölmeyeceğini ve sinemanın kahramanı olacağını biliyorduk. Çekilen birçok filmde başrol oyuncuları asla ölmez. Senaristlerin seyirciyi bir nebze olsun şaşırtması ve bu kalıplaşmış yapıdan kurtulması iyi bir fikir olacaktır.
Bolca yakın plan çekimler ekleyin.
Yakın çekimler, oyuncuların felaket anındaki duygularını en iyi gösteren açıdır. Kamera karaktere en kritik anlarda yaklaşıyor ve dev ekran bu yüzle kaplanıyor. Yıkılan yapılar, yanmış alanlar, ölü insanlar; afet meydana geldikten sonra ayrıntılı olarak gösterilmiştir. Ancak bu dengeyi uygun tutmak gerekiyor çünkü birkaç yakın çekim sahne verildiğinde seyircinin dikkati dağılmaya başlıyor. Bu kadar detay seyircinin defalarca sıkılmasına neden oluyor.
Felaket filmlerinin olmazsa olmazı: patlama sahneleri.
Doğa olaylarının geçtiği birçok sinemada büyük patlamalara tanık oluyoruz. Yanardağ, yanardağ gibi kaynakların patlaması sonucu insanlar kaçmaya başlar ve hayatta kalmak için büyük çaba harcarlar. Arsa, etrafta kaçan insanlar ve lavların yavaş yavaş bölgeye yayılmasıyla başlar. Bunlara ek olarak dünyayı ele geçirmeye çalışan yaratıkların konu olduğu sinemalarda mutlaka birkaç patlama sahnesi kullanılır. Bu üslup patlamaları, afet sinemalarının vazgeçilmez sahnelerinin tam ortasında yer alır.
Başrol oyuncularının ortasında beklenmedik bir aşk deneyimi.
Filmin en heyecanlı yerinde başrol oyuncusunun felaket anında bile aşk dolu bir şekilde rol almasına tanık oluyoruz. Kıyamet anında herkes bir yerlere kaçarken bazen aşk yaşamak birileri için sınır bozucu olabiliyor. Aşkın dizginlerinde yaşamak güzel ama yanlış zamanda yaşamak garip gelebilir. Bunu bir felaket durumunda düşünmek genellikle seyirciler üzerinde garip bir etki yaratır.
Dünyayı işgal etmeye çalışan uzaylılar.
Kıyamet filmlerinde, uzaylılar genellikle dünyanın sonunu getirir. Dünya’da yaşayan insanlar, uzaylıların Dünya’ya inip gezegeni ele geçireceğini düşünüyor. Bu nedenle insanlığın nasıl yok olacağı bilinmemekte, bunun hangi zaman diliminde gerçekleşeceği bilinmekte. Bitmeyen deneyler, ileri teknolojiler ve uzaylıların kötü niyetli hedefleri bazen izleyenleri sinirlendirebiliyor!
Devasa bir meteorun Dünya’ya çarpma tehlikesine karşı çılgın bir mücadele!
Büyük bir meteor hızla Dünya’ya yaklaşıyor ve tüm kozmosu yok edecek! Bu konuyu işleyen birçok felaket filmi sayabiliriz. Bu temalı tüm yapımlarda dev meteora karşı çılgın bir çaba sürdürülüyor. Sinemanın sonunda mutlaka birileri bu felaketten kurtulmuştur ve yeni bir hayatın başladığı mekanlar ortaya çıkmıştır.
Afet filmlerinde karşılaştığımız klişelerden biri de nükleer olaylardır.
Nükleer Savaş temalı filmlere Üçüncü Dünya Savaşı da denir. Nükleer olaylar bazen bir savaşla, bazen de tarihten esinlenen kazalarla meydana gelir. Ama her halükarda afet sinemalarının vazgeçilmez klişeleri arasında o ürkütücü gaz maskeleri göze çarpıyor. Beyaz perdenin klişelerinin tam ortasında görünse de ürkütücü olduğunu kabul etmek gerekir.
Başlarına bir şey gelene kadar olanlara inanmayanlar mutlaka vardır.
Filmdeki yan karakterlerden en az biri yaşananların kurgu olduğunu savunuyor ve başına bir şey gelmeyeceğine inanıyor. Etrafında olup bitenleri umursamadan hayatına devam eder. Ancak o da kendini kaosun içinde bulur ve genellikle bu andan sonra bazı kahramanca işlerle meşgul olur.
Makineler ayaklanıyor ve Dünya’yı işgal ediyor.
İnsan eliyle yaratılan yapay zeka bir gün bilinçlenir ve tüm insanlığa saldırmaya karar verir. İnsanlar, dünyayı veya insanları yok etmek için büyük çaba harcayan makinelere karşı efsanevi bir savaşa giriyor. Makine ve insan savaşı büyük yıkıma ve ölüme neden olur ama her zaman insanlar kazanır! Peki, afet filmlerinde kesinlikle gördüğümüz klişeler sizce neler?
